Nhiều người luôn có cảm giác bị ai đó theo dõi dù xung quanh không có ai. Khoa học đưa ra một số lời giải thích.
Leslie Dobson, nhà tâm lý học lâm sàng và pháp y, cho biết có nhiều nguyên nhân khiến một người luôn có cảm giác bị theo dõi, bao gồm xem phim, đọc truyện kinh dị hoặc tin tức đáng sợ; từng trải qua một sự kiện căng thẳng hoặc chấn thương; sức khỏe tâm thần có vấn đề…
Theo một nghiên cứu năm 2023 trên tạp chí Frontiers in Psychology, đối với những người đã trải qua những sự kiện đau thương, sự cảnh giác cao độ trở thành một cơ chế phòng vệ của họ.
“Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng hoạt động của một số khu vực trong não, như hạch hạnh nhân (amygdala), có thể góp phần vào cảm giác lo lắng và bị theo dõi. Amygdala chịu trách nhiệm cho phản ứng cảm xúc, đặc biệt là sợ hãi. Khi amygdala hoạt động mạnh mẽ, nó có thể tạo ra cảm giác bất an và lo sợ”, Leslie Dobson nói với Live Science.
Tiến sĩ Alice Feller, bác sĩ tâm thần lâm sàng có trụ sở tại California, cho rằng không có gì lạ khi mọi người cảm thấy bị theo dõi. Vấn đề nảy sinh khi ai đó liên tục cảm thấy bị theo dõi hoặc hoang tưởng về việc bị theo dõi trong một thời gian dài.
Theo bà, có nhiều nguyên nhân gây chứng hoang tưởng bị theo dõi. Trong một số trường hợp, nó có thể liên quan đến sự mất cân bằng hóa học trong não, đặc biệt là các chất dẫn truyền thần kinh như dopamine. Sự mất cân bằng này có thể dẫn đến việc diễn giải sai lệch các tín hiệu từ môi trường xung quanh, khiến người bệnh tin rằng họ đang bị theo dõi hoặc giám sát.
Ngoài ra, môi trường sống và văn hóa, công nghệ hiện đại và mạng xã hội cũng có thể góp phần vào việc phát triển sự hoang tưởng. Trong một xã hội mà thông tin cá nhân dễ dàng bị thu thập và phân tích, người dân có thể cảm thấy mất quyền riêng tư và do đó phát triển cảm giác bị giám sát. Những câu chuyện và tin tức về việc bị theo dõi và giám sát cũng có thể làm tăng cảm giác này.
Bất kể nguyên nhân là gì, Feller và Dobson đều nói rằng bạn nên đi kiểm tra sức khỏe tâm thần nếu bạn bị chứng hoang tưởng dai dẳng.
Làm gì khi có cảm giác bị theo dõi?
Để giảm bớt cảm giác như bị theo dõi, bạn có thể thử áp dụng một số biện pháp sau:
– Đón nhận và trân trọng những điều tích cực: Hãy tập trung vào những điều tốt đẹp và tích cực trong cuộc sống. Điều này có thể giúp giảm bớt sự chú ý quá mức vào cảm giác bất an.
– Đáp ứng nhu cầu của bản thân: Thay vì chờ đợi người khác làm điều gì đó cho bạn, hãy tự mình chủ động đáp ứng nhu cầu cá nhân. Điều này giúp tăng cường cảm giác tự chủ và giảm lo lắng.
– Xây dựng cuộc sống phong phú: Tạo ra nhiều nguồn vui và hoạt động ý nghĩa trong cuộc sống. Khi bạn bận rộn với những điều tích cực, bạn sẽ ít cảm thấy bất an hơn.
– Ngừng theo dõi những người khiến bạn đánh giá thấp bản thân: Tránh so sánh bản thân với người khác, đặc biệt là trên mạng xã hội, nơi có thể làm tăng cảm giác bất an và bị theo dõi.
– Viết lại câu chuyện của chính mình: Hãy viết nhật ký hoặc ghi chép về cảm xúc và suy nghĩ của bạn. Điều này có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về cảm giác của mình và tìm ra cách xử lý chúng.
– Gặp chuyên gia: Nếu cảm giác bất an kéo dài và ảnh hưởng đến cuộc sống hằng ngày, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ từ chuyên gia tâm lý. Họ có thể đưa ra những lời khuyên chuyên nghiệp và hỗ trợ bạn trong việc quản lý cảm xúc.
– Ngồi thiền: Các phương pháp thiền định có thể giúp bạn giảm căng thẳng và tập trung vào hiện tại, từ đó giảm bớt lo lắng và cảm giác bị theo dõi.
– Thay đổi môi trường: Đôi khi chỉ cần thay đổi không gian xung quanh bạn cũng có thể giúp giảm bớt cảm giác bất an. Hãy thử thay đổi vị trí ngồi hoặc di chuyển đến một nơi khác để làm mới tâm trạng.
Để lại một phản hồi